Türkiye İçin Bor Madeninin Önemi

Bor, periyodik tabloda B simgesiyle gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81, yoğunluğu 2,84 gr/cm3, ergime noktası 2200 oC ve kaynama noktası 2250 oC olan, siyah renkte, metalle ametal arası yarı iletken özelliklere sahip bir elementtir.
Genellikle doğada tek başına değil, başka elementlerle bileşikler halinde bulunur. Tabiatta yaklaşık 230 çeşit bor minerali vardır. Oksijenle bağ yapmaya yatkın olması sebebiyle pek çok değişik bor-oksijen bileşimi bulunmaktadır. Bor-oksijen bileşimlerinin genel adı borattır.

Türkiye'de bor kaynaklarının bu kadar fazla olmasının nedeni ise Anadolu'da Tetis Denizinin kapanması yaklaşık 14 Milyon yıl önce tamamlanarak Anadolu'nun kara haline dönüşmesidir. Daha sonra Üst Miyosen -Pliyosen denilengünümüzden yaklaşık 9-2 Milyon yılları arasındaki dönemdeAnadolu'nun orta kesiminde boylu boyunca sığ göller oluştur. Özellikle volkanizmanın etkin olduğu yerlerde hem çevredeki kraterlerden patlayan tüfler yer yer bu göllerde birikmiş hem de göllerin tabanlarında çatlaklar boyunca yükselen bor mineralleri yönünden zengin sıvılar göl tabanlarında buharlaşma sonucu tabakalar halinde birikmiştir. Endüstriyel minerallerce zengin bu çökellere "evaporatik çökeller" denilmektedir.

Ülkemizde Doğalgaz, Petrol, Linyit, Taşkömürü, Mermer, Asbest, Fosfat, Antimon, Manganez, Tuz, Barit, Kükürt, Zımpara taşı, Boksit, Krom, Bakır, Demir ve Bor mineralleri bulunmaktadır. Ancak Bor madeni ile ilgili ilk ciddi çalışma ise daha Bor’un öneminin ne tam bilindiği ne de Bor kullanım yollarının bu denli ortaya çıkmadığı zamanda geliyor. 1968 yılında yabancıların hazırladığı bir rapor; “Türkiye’de Bor yok, olanlar da tüketilmiş” deniliyor. Ama. İse bizlerin haberi olmasın ki onlar Bor madenlerimize el koyabilsin. Çünkü bor madeni uzay teknolojisi için en önemli madendir. Dünya bor mineralleri rezervinin yarıdan fazlası Türkiye'de bulunur. Bu rezervin bulunduğu baslıca maden yataklarımız ise Seyitgazi (Eskişehir), Bigadiç ve Susurluk (Balıkesir), Emet (Kütahya) ve Mustafa Kemalpaşa (Bursa) yörelerindedir. Bu yörelerden elde edilen ham boraks tuzları Bandırma (Balıkesir)ve Kirka (Eskişehir) yörelerindeki fabrikalarda işlenir.
Türkiye'deki madenlerin arayıp bulunması ve çıkarılması için 1935 yılında Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) kurulmuştur. Bu konudaki gerekli sermaye desteği ise Etibank tarafından sağlanmaktadır. Kısacası Bor madenlerinin idaresi de Etibank tarafından yapıldığından şimdi Etibank’ı ele geçirmek gibi bir düşünce hasıl olmuştur.
Ankara Ticaret Odası (ATO) tarafından hazırlanan rapora göre, dünya bor rezervlerinin yüzde 72’si Türkiye’de bulunuyor.

Rapora göre, Türkiye şu andaki tüketim dikkate alındığında, tek başına dünya bor madeni ihtiyacını 500 yıl karşılayabilecek rezervlere sahip. Bu hazırlanan raporda bor madeninin Türkiye için ne anlama geldiği açıkça görülmektedir.